Варикоз деген не?
Варикоз – бұл тамырдың созылмалы, үдемелі ауруы. Сау тамырлар қанды үстіне қарай итеретін клапандарының көмегімен аяғында қанды астынан үстіне қарай қозғалуды қамтамасыз етеді.
Осылайша тамырлардағы қан жер тартылыстың әсерінен тұрып қалмайды және үстіне қарай қозғалады. Тәуекел факторының әсерінен тамырлардың қабырғалары ісінеді, тонусы жойылады және кеңейтіледі. Нәтижесінде клапандардың жұмысы бұзылады: енді оларда сықап «жабылуға» және тамырлық қанды итеруге мүмкіндік жоқ. Қан тұрып қалады, ісіну пайда болады және қабыну арттырылады.
Варикозды қауіп-қатері тамырларда қайта айналмайтын асқыну процессі басталғанда, варикоздың көрінетін сипаттары, тамыр торлар көрінбеуі болып табылады. Емдеу жүргізілмейді, себебі күн соңында ауырсынуды, ауырлықты сезіну, кішігірім ісіну ретінде пайда болатын симптомдар варикоздың симптомдары сияқты сезілмейді – осылайша ауырсынудың бұдан әрі дамуы үшін жағдайлар қалыптастырылады. Әдеттегідей, адамдар мамандарға өздерінің аяқтарында үдемелі патологиясы сияқты сезілмейтін, бірақ эстетикалық көзқарастан мазалайтын «жұлдызшаларды» байқаған кезде мамандарға көрінуге келеді.
Варикоздың кезеңдері
Варикоз – бұл тиісті және уақытында емдеу жоқ болған кезінде уақыттың барысымен күшейе түседі. Ауырсыну дамыудың басталуында оның симптомдары пайда болады: аяғында ауырсынуды, ауырлықты сезіну, аяқтың ісінуі. Осы симптомдар варикоздың симптомдары сияқты қабылданбағандықтан, оның сипаттары дамылады. Уақытты жіберіп қалмау және варикоздың дамуын тоқтату үшін, төмендегі суретке назарыңызды аударыңыз.
Симтомдар
Варикоз жоқ
Төмен аяқ-қолдары клапанадары зақымдануның жоқтығы.
Алғашқы симптомдар
Күн соңында аяқтың ауырсынуы, ауырлық және ісіну.
Клиникалық сипаттар
Кезең 1
Аяғында тамыр торларының пайда болуы.
Кезең 2
Аяғындағы ұлғайған тамырлар.
Кезең 3
Тердің өзгеруісіз ісіну.
Кезең 4
Тердің өзгеруі: пигменттеу, дерматит, варикозды экзема.
Кезең 5
Жазылған жаралар бар тердің өзгеруі.
Кезең 6
Жазылмайтын белсенді тамыр жарасы.
Варикоз неліктен дамылады
Тәуекелдің факторлары
Жүріс-тұрысы аз өмір салты
Тамырлар ауырсыну тәуекелдің аймағында 25-30 жастан үлкен жүріс-тұрысы аз өмір салты бар адамдар кіреді: күн аяғында ұзақ уақытта тұру немесе, керісінше, монитордың алдында отыру немесе көлікті жүргізу. Осындай статикалық жүктемелердің себебінен тамырлардың бұлшықет қабырғалары семіп қалады, ал тамырлардың тонусы үшін жауапты жүйке талшықтары құрап қалады. Осылайша тамыр клапандарының функциясы бұзылады – олар зақымдалады және қанның кері айналуына бөгет жасай алмайды. Нәтижесінде тамырларда қан тұрып қалады, ал содан кейін ісіну және варикоз дамылады.
Тұқым қуалаушылыққа бейімділік
Мамандардың айтуынша, егер баланың бір ата-анасы варикозбен ауырған болса, балаларда ауырсыну мүмкіндігі 60% астам құрайтын болады. Егер ауырсыну екі жағынан тұқым қуалаған болса, тамырлар ауырсынудан құтылу мүмкіндігі кем дегенде 10% тең болады. Тұқым қуалау бойынша ауырсынудың өзі берілмейді, ал тамырлар қабырғалары құрылымының ерекшеліктері беріледі.
Тар аяқ киім немесе биік өкшелі аяқ киім
Биік өкшелі аяқ киімді киіп жүру кезінде бүкіл жүктеме табаның алдынғы бөлігіне түседі, осылайша тамырларға ауыр қысым түсіріледі.
Гармондық дәрі-дәрмектерді қабылдау
Гармондық дәрі-дәрмектерді қабылдау кезінде гармондық фонның өзгеруі тамыр қабырғалары бұлшықет қабатының әлсізденуіне әкелу мүмкін. Осыған байланысты тамырлардың арасы үлкейтіледі және тамыр клапандары дұрыстап жабылмайды. Тамырларда қан тұрып қалады, олар үлкейтіледі, ісіну дамылады. Веноздық қабырғалар өткізгіш болып қалады. Ісіну пайда болады.
Артық салмақ
Артық май қыртыстары бұлшықетке қанды тамырлар бойынша «айдауға» бөгет жасайды. Сондықтан ең басында артық киллограммдардан құтылу қажет. Содан кейін тамырлар қабырғаларын нығайтуға жағдай жасайтын құрамында Р дәрумені (руитн) бар өнімдерді жеу қажет. Р дәрумені шетен шырынында, жаңғақтарда, қарақұмықта, қарақатта, итмұрынында, қара жемісті шетенде, салаттың жапырақтарында және өрікте бар. Тамаққа өсімдік майларды (күнбағыс, зәйтүн және асқабақ майлары де жарамды) қосу қажет, олардың құрамындағы Е дәрумені тамырларға созымдылықты қайтарып береді. Және қанның қоюландыруын алдын алу үшін күнінен кем дегенде екі литр суды ішу қажет.
Варикозды алдын алу
Тамырлардың ауырсынуын кейін емдеуден гөрі, алдын алуға жеңіл. Үлғайған тамырлар бұрындағыдай сияқты болмайды. Сондықтан генетикалық бейімділік кезінде немесе варикоздың бірінші сипаттары кезінде осы нұсқаулықтарды сақтаңыз.
Өз бетімен емделу
Флеболог дәрігерге міндетті түрде бару қажет.
Дұрыс емес тамақтану
Салмақтың арттыруына жағдай жасайды.
Алкоголь және шылым шегу
Бүкіл тамыр ауруларға жағдай жасайды және күшейтеді.
Спорттың күшті түрлері, тез жүгіру
Зорғып кетпеңіз – осы ауырсынудың жедел дамуына әкелу мүмкін.
Енжар өмір салты
Тіпті үйдің айналасында серуендеу қанағымды жақсартады.
Ауыр заттарды көтеру және тасымалдау
Тіндерде ісінулерге және қанның тұрып қалуына әкеледі.
Сауна, ыстық ванналар, температуралардың өзгеруі
Сіздің тамырларыңыз үшін қосымша шок жүктемесі болып табылады.
Биік өкшелі аяқ киім, тар немесе ыңғайсыз киім
Қанның әдеттегі айналуын бұзады, аяқтың ісінуін арттырайды.
Варикозды емдеу
Дәрігерлер ескертеді: егер кешке қарай аяғыңыз шаршайтын, ауратын, «дуылдайтын» болса және қақсап аурып тұрса, ал жіліншігіңіз сіңірі тартылатын болса – бұл сигналдарға назар аудару қажет. Ауырсынуды диагностикалау және емдеуді бастау үшін дәрігерге бару қажет. Ауру бастапқы кезеңінде дәрілік терапиясының көмегімен жақсы емделеді.
Дәрілік терапиясы
Жүйелік дәрі-дәрмектер
Әдеттегідей, бұл таблеткалар – олар ішке қабылданады және бүкіл тамырлы жүйесіне жалпы әсерді етеді. Осындай дәрі-дәрмектер ауырсынудың себебіне әсер етеді. Олардың мақсаты – тонус жоғалған тамырлардың қабырғалары және зақымданған қылтамырлар. Сондықтан жүйелік дәрі-дәрмектер ауырсынудың дамуын тоқтатуға мүмкіндік жасап, «төмен аяқ-қолдарының варикоздық ауруы» көрсеткіші бойынша терапиясының негізі ретінде жиі ұсынылады.
Жергілікті дәрі-дәрмектер
Аяғында шаршау және ауырлық сезімін жеңілдететін жақпа майлар, кремдер.
Хирургиялық әдістер
Лазерлік терапиясы
Жіліншіктің ішкі жағынан жасалатын кішкентай тесігі арқылы тамырға лазерге қосылған жұп-жұқа жарық диодты енгізеді. Осыдан кейін жарық диодты тамырға итереді және нрмаға сай келетін қанғысына бөгет жасайтын қабатты алып тастап, лазерлік сәулелену жолымен тамырлы қабырғасын күйдіреді. Осылайша тамырдың диаметрі кішірейтіледі: тарау үдерісі басталады және кейін ісінулер жалпы қанағысынан жойылады.
Склеротерапия
Флеболог ултра дыбыстың бақылауымен зақымданған тамырға тамырды қанағысынан алып тастайтын және оны толтыратын және жабатын склерозант арнайы дәрі-дәрмегін енгізеді. Енді жабылған тамыр істемейді және біраз уақыттан кейін кетіріледі (таралады). Қан сау тамырлар бойынша айналады.
Симптомдар болған жағдайда емдеу мәселелері бойынша дәрігермен кеңесу қажет
Флебоскор Тесті*
*P. Blanchemaison. L’evaluation du risque de maladie veineuse par le Phléboscore.Phlebologie 2006, 59, №1, 85-92